Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Data założenia | |
| Adres siedziby | |
| Ideologia polityczna | |
| Członkostwo międzynarodowe |
|
| Strona internetowa | |
Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (port. Partido Africano da Independência da Guiné e Cabo Verde) – gwinejska partia polityczna, pierwotnie stanowiła ruch narodowowyzwoleńczy w Gwinei Portugalskiej i na Wyspach Zielonego Przylądka. Rządziła Gwineą Bissau w latach 1974–1998, 2004–2012 i 2014–2020.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Partia założona została w 1956 roku. Pośród założycieli znaleźli się Amílcar Cabral, Luís Cabral i Aristides Pereira. Ugrupowanie od początku przyjęło lewicowy charakter. Celem partii było wyzwolenie Gwinei Portugalskiej i Wysp Zielonego Przylądka spod rządów portugalskich a następne zjednoczenie obu kolonii w jedno państwo[1][2].
Początkowo PAIGC próbowała rozmów z władzami kolonialnymi, po tym, gdy dialog okazał się bezowocny, partia rozpoczęła przygotowania do powstania. W 1960 roku PAIGC przeniosło swoje struktury do Konakry w niepodległej już Gwinei[2]. Tam działacze przeszli przeszkolenie ideologiczno-militarne. Pierwsze grupy PAIGC uderzyły na wojska kolonialne w 1962 roku[3]. Rok później wybuchła otwarta wojna pomiędzy PAIGC a Portugalią. W 1965 roku ruch niepodległościowy utworzył własną armię – Rewolucyjne Siły Zbrojne Ludu[4]. PAIGC w trakcie konfliktu otrzymała różnorakie wsparcie Gwinei[5], Senegalu[6], Algierii[7], Libii[8], ZSRR[5], Chin[9], Kuby (która wysłała doradców wojskowych) czy krajów skandynawskich[4].
W styczniu 1973 roku w zamachu zginął Amílcar Cabral, za zabójstwem prawdopodobnie stali Portugalczycy. Wpływy po polityku przejął Luís Cabral[10], a formalnym przywódcą PAIGC został Pereira[5]. 24 września 1973 powstańcy jednostronnie ogłosili niepodległość Gwinei Bissau. Niepodległość Gwinei Bissau uznało 34 państw[2]. Zakończenie walk umożliwiła portugalska rewolucja goździków, do której doszło w kwietniu 1974 roku. W jej wyniku metropolia jeszcze we wrześniu zgodziła się uznać niepodległość Gwinei Bissau[1]. W niepodległej republice monopartyjną władzę objęła PAIGC, a prezydentem został Cabral. W 1975 roku Portugalia nadała niepodległość Wyspom Zielonego Przylądka, gdzie rządy analogicznie objęła PAIGC. Państwa prowadziły politykę współpracy i zapowiadały zjednoczenie. Sytuacja zmieniła się w 1980 roku, gdy w Gwinei-Bissau odbył się zamach stanu, w którym Cabral został obalony. Na skutek puczu wyspiarska sekcja PAIGC zerwała relacje z Gwineą Bissau, kończąc tym samym zjednoczeniowe plany partii. Kabowerdyjska sekcja PAIGC przeistoczyła się w niezależną Afrykańską Partię Niepodległości Zielonego Przylądka (PAIVC)[5][5][1].
W 1991 roku PAIGC zrezygnował z monopartyjnych rządów i wprowadził system wielopartyjny. Pierwsze wolne wybory z 1994 roku okazały się sukcesem partii. W 1998 roku partia utraciła władzę w wyniku wojny domowej i ponownie odzyskała ją w 2004 roku[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Gwinea Bissau. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-07-08].
- ↑ a b c Guinea-Bissau War of Independence. globalsecurity.org. (ang.).
- ↑ Amilcar Cabral (3): Powrót do Afryki. (pol.).
- ↑ a b Amilcar Cabral (4): Wojna i… śmierć. (pol.).
- ↑ a b c d e Aristides Pereira. encyclopedia.com. (ang.).
- ↑ Guerrilla Strategies: An Historical Anthology from the Long March to Afghanistan, 1982. s. 208.
- ↑ Modern African Wars: Angola and Moçambique 1961–1974, 1988. s. 12.
- ↑ Imagery and Ideology in U.S. Policy Toward Libya 1969–1982, 1988. s. 70.
- ↑ Guerrilla Warfare: A Historical and Critical Study, 1976. s. 362.
- ↑ Cabral: Komunizm i internacjonalizm. 2012-11-20. (pol.).